Welk probleem lost een nationaal zorgfonds op: risicoselectie of overconsumptie?

Wij weten dat er bij (zorg)verzekeringen die door de markt worden aangeboden (minstens) twee problemen zijn, die (misschien) door het ingrijpen van de overheid verholpen kunnen worden. Het eerste probleem is dat er bij zorgverzekeringen sprake kan zijn van ‘overconsumptie’ en het tweede probleem is dat het in een volledig vrije markt moeilijk (zo niet onmogelijk) is om voor iedereen een toegang tot kwalitatief goede zorg te garanderen. Zorgverzekeraars op de markt zullen de ‘slechte risico’ zo veel mogelijk proberen te weren als klant omdat deze een grote kans op hoge ziektekosten hebben. De overheid kan deze risicoselectie grotendeels voorkomen door de speelruimte van zorgverzekeraars flink te beperken. In Nederland gebeurt dat, zoals we zagen, door het opleggen van een acceptatieplicht. Daarnaast moeten verzekeraars aan alle klanten dezelfde premie aanbieden. Tenslotte krijgen de verzekeraars die veel slechte risico’s als klant hebben een subsidie van de overheid om de verliezen op deze klanten te compenseren. Het resultaat van dit alles is dat er gedwongen solidariteit ontstaat, waarbij de ‘goede risico’s’ meebetalen aan de ziektekosten van de slechte risico’s, ook al vindt Anna Dijkman dat niet zo leuk. Dan nu dat andere probleem: de ‘overconsumptie’. Overconsumptie wil zeggen dat een patiënt meer behandelingen krijgt of vraagt dan noodzakelijk is. Dat een patiënt om te veel behandeling kan vragen, weten wij als (potentiële of echte) patiënten zelf heel goed. Als het om onze eigen gezondheid gaat, worden we liever te veel dan te weinig behandeld. Werken artsen dan mee aan ‘overbehandeling’? Jazeker! Het is al vaak aangetoond dat artsen gevoelig zijn voor financiële prikkels. De overheid zou het effect van financiële prikkels zo klein mogelijk kunnen maken, bijvoorbeeld door artsen een vast salaris te geven (al geeft dat weer andere problemen). Daar komen we op terug, maar later we eerst eens zien waar de overconsumptie precies vandaan komt. (wordt vervolgd)